Dlaczego wstydzimy się tego, co nasze? Dlaczego unikamy
mówienia „po prostu”? O nasze bogactwo nie dbamy my sami! Otóż mieszkańcy
innych regionów np. Kaszubi czy Ślazacy albo Górale są dumni z tego, w jaki
sposób mówią. Język prosty nie powinien kojarzyć się nam negatywnie! Wstyd
powinno być tym, którzy nie chcą znać tej mowy!
Jeszcze starsi ludzie posługują się tym językiem, a młodzi
go nie umieją i często nawet nie rozumieją. Zgodzę się z tym, że zdążamy do
polszczyzny, ładnego i poprawnego mówienia w języku ojczystym. Nie traćmy przy
tym tego, co unikatowe. To było, jest teraz za sprawą najstarszego pokolenia.
Kiedy patrzę na stan znajomości języka prostego, to ze smutkiem zauważam, że
umiera powolną śmiercią wraz z odchodzeniem ludzi językiem tym mówiących.
Postarajmy się, aby to, co mamy nie zaginęło! Pokażmy
kolejnym pokoleniom, że gwara z Podlasia i ta nasza z Kurowszczyzny i okolić
istnieje.
Poniżej
znajduje się krótki słowniczek zwrotów z naszej gwary, tych według mnie
najbardziej znanych:
- a nu jeho – do diabła z nim
- aligancki – elegancki
- apiać – znowu
- apałonik – łyżka wazowa
- baćko – ojciec
- bastruk – nieślubne dziecko
- baleja –wanna
- bambaryła – grubas,
- banaluki – głupoty
- barabanić – stukać, dobijać się
- barłog – bałagan
- bladź – pani lekkich obyczajów
- bolszy - spory
- brechać – kłamać lub szczekać
- broić – rozrabiać
- browar – piwo
- burchiel – pęcherz
- czartapaloch – oset
- chabor – rodzaj łapówki lub prezentu
- chlanie –picie
- chwost – ogon
- chałupa – dom
- czuczało –straszydło
- czyhunny harszczok–żeliwny garnek
- czuwać – słychać; mówi się szto tam czuwać
- dla dzieci – dobranocka, bajka
- dahadać się- domyślić się
- droczyć się – drażnić się
- dochodzić tołku – znajdować wspólne rozwiązanie
- duć – wiać, "ale duje"- mówi się o wietrze
- durnowaty – głupkowaty
- durszlak- cedzak
- duryć – zawracać głowę
- dwór – podwórko
- działkać- ujadać
- dziażka – pasek
- fanar – siniak pod okiem
- farfocel – strzęp
- fest zrobione – dobrze zrobione
- filcy- gumofilce
- fufajka – waciak
- gieroj – pewny siebie
- glaca – łysina
- gołodupiec – biedaczyna
- graba – ręka
- guzik – "nic", np. mówi się -"guzik z tego będzie"
- habal – kochanek
- hadki – brzydki
- hadztwo –coś brzydkiego
- hamatny – człowiek tęgi, wysoki
- hanawicy- spodnie
- harmonia – akordeon,
- hebel – stróg
- hetudy – tędy
- hroszy- pieniądze
- iści pieszkom – iść pieszo
- jadaczka – gęba
- jobów nasadzić – nawymyślać komuś, przeklinać
- jucha – krew
- krapiwa – pokrzywa
- kaban – wieprz
- kałdoby – wyboje
- kałoć- zabić świnię
- karman – portfel
- kartoszka- ziemniaki
- karszak- jastrząb
- kiedyści – kiedyś
- kipiatok – wrzątek
- kazytkać – łaskotać
- kazerok – daszek od czapki
- kruczek – pogrzebacz
- krzakówa – bimber
- latoś – tego roku
- lecić jakby jemu soli na ogon nasypał – biegnie prędko,
- lisznij – zbędny
- łachmany –stare ubrania
- łoński rok – ubiegłego roku
- łypa – warga
- łypać okiem – spoglądać ukradkiem
- machlojka –oszustwo
- miednica – duża miska, naczynie
- mordować się- męczyć się
- mruk – ktoś małomówny
- musi – pewnie, prawdopodobnie, często mówi się: musi tak...
- nadajeli – dali popalić
- napchać kałdun – napełnić brzuch
- nietołkowny – ktoś małorozgarnięty
- obuwaj się – nakładaj buty
- odkazać – odmówić
- odzienie – ubranie
- pakinunć – zostawić
- parszuk – świnia
- paszoł w kibini macieru – wypchaj się, idź do diabła
- paszoł u bołoto – przekleństwo typu idź do diabła, won
- pietuch – kogut
- plita – płyta kuchenna
- po czemu? – po ile?
- prymak – mężczyzna, który po ślubie wprowadza się do rodziców żony
- razdziawa –niezdara
- redźka – rzodkiewka
- rezać – ciąć, rżnąć
- rychtyk – akurat, właśnie, samo rychtyk – w samą porę, o czasie
- ryży – rudy
- siennik – materac wypchany słomą lub sianem
- sieno – siano
- skibka – kromka
- skarynka- piętka od chleba
- sobaka – pies, mówi się np. sabaki nie brechali i coś tam ukrali
- spółdzielnia – sklep
- swołocz – łobuz
- szaszok – tchórz
- ślozy – łzy
- środek – bateria
- taryfa – taksówka
- taskać – nieść
- tołk – rozum
- tołkować – tłumaczyć, bez tołku – bez sensu
- unaj, undzi – tam
- ustęp – wychodek, WC
- wałoczyć sie – wałęsać się
- wiuga – zawieja
- won – uciekaj
- za biezdurno – za nic, za darmo
- zaduryć sa – zakochać się
- zapluszczyć oczy – zamknąć oczy
- zasiek – część stodoły
- zdymi – zdejmij
- zieliepuchy – niedojrzałe, zielone jabłka lub inne owoce
- żwawy – ruchliwy
- żywina – zwierzęta hodowlane
Więcej zwrotów z języka prostego
wraz z polskim tłumaczeniami można odnaleźć na stronie:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz